Scivil is het Vlaamse Kenniscentrum voor Citizen Science. Wat doet Scivil en wat kan het betekenen voor mensen die aan de slag willen met burgerwetenschap? Annelies Duerinx (Scivil) geeft antwoord. 

Wat zijn de taken van Scivil?

“We hebben vier strategische doelstellingen. We voeren promotie voor burgerwetenschap, zowel bij wetenschappers als bij burgers, maar ook bij beleidsmakers en organisaties. OP evenementen als de Dag van de Wetenschap, Nerdland Festival of Iedereen Wetenschapper kunnen burgers op een laagdrempelige manier proeven van burgerwetenschap. We hebben ook een reizende tentoonstelling, Iedereen Onderzoeker, die te zien is in Vlaamse bibliotheken. Ook op die manier proberen wij citizen science bij iedereen te brengen. Daarnaast moeten wetenschappers, beleidsmakers en organisaties weten wat citizen science is."

“ Tweede doelstelling: we willen mensen in contact brengen met elkaar. Zodat wetenschappers over de grenzen van disciplines en universiteiten heen elkaar vinden om samen te werken. En zodat burgerbewegingen en individuen die met vragen zitten, met de juiste wetenschappers kunnen zoeken naar oplossingen. Ook beleidsmakers willen we hierbij betrekken. Resultaten van projecten, denk aan metingen van luchtkwaliteit, kunnen tot maatregelen leiden. Onze jaarlijkse netwerkdag is de plek bij uitstek waar iedereen die met citizen science bezig is, of ermee wil starten, elkaar kan ontmoeten, kan netwerken en verbinden.”

“Een derde doelstelling is citizenscience-initiatieven ondersteunen. We bieden lezingen, workshops, gidsen en handleidingen aan over allerlei deelthema's van citizen science, zoals communicatie, data en privacy, citizen science voor lokale besturen en citizen science in de klas. Ook op onze website en in onze nieuwsbrief delen we heel wat relevante informatie over burgerwetenschap.”

"De laatste doelstelling is ervoor zorgen dat citizen science als onderzoeksmethodiek afgestemd blijft op de nieuwste wetenschappelijke en maatschappelijke evoluties. We hebben bijvoorbeeld burgerwetenschappers en academici bevraagd over hun ervaringen met citizen science en brengen het Vlaamse citizenscience-landschap in kaart. Daarnaast experimenteren we zelf met nieuwe citizenscience-methoden als partner in projecten."

Hoe definiëren jullie burgerwetenschap? 

“Zowel de ‘burger’ als de ‘wetenschap’ moeten aanwezig zijn. Het onderzoek moet wetenschappelijk relevante data opleveren, door een samenwerking met burgers. Die burgers moeten dankzij hun deelname aan het project iets bijleren. Ze moeten feedback krijgen en hun bijdrage moet worden erkend. Met andere woorden: citizen science moet zowel voor de burger als voor de wetenschap een meerwaarde betekenen. Wij richten ons hiermee op de principes voor goede burgerwetenschap die de Europese vereniging voor citizen science (ECSA) heeft opgesteld.”

Waarom besteedt Vlaanderen aandacht en geld aan burgerwetenschap? 

“In Europa groeit de aandacht voor citizen science al enkele jaren. Er bestaan ook Europese financieringsprogramma’s, zoals Horizon Europe. Vlaanderen wil mee op de kar springen. Daarnaast zie je burgerbewegingen en actiegroepen ontstaan, bijvoorbeeld rond luchtkwaliteit, mobiliteit of geluidshinder. De overheid wil een antwoord bieden aan burgers die deze omgevingsfactoren willen meten. Daarnaast past citizen science ook in het belang dat Vlaanderen hecht aan wetenschapscommunicatie. Burgerwetenschap gaat veel verder dan communciatie, waarbij wetenschappers hun onderzoek bekendmaken bij het brede publiek. Burgers gaan echt meedoen, en zo raak je pas echt doordrongen van het belang van wetenschap.”

Bereik je met citizen science niet alleen die burgers die wetenschap al belangrijk vinden? 

“Studies tonen aan dat dat inderdaad het publiek is dat het makkelijkst aan projecten zal deelnemen. Toch zijn er heel wat mooie voorbeelden van projecten die erin slaagden nieuwe doelgroepen te bereiken. We willen graag leren uit de aanpak van deze projecten. Daarnaast liggen er ook nog veel kansen in het integreren van citizen science op school om een hele brede groep te bereiken." 

Hebben jullie nog behoefte aan experts die hun kennis willen delen?

“Zeker! We willen graag alle expertise die er in Vlaanderen is, in kaart brengen. Wie hierover iets te vertellen heeft, mag ons altijd contacteren.”

Lees meer over de activiteiten van Scivil, of neem contact op met het team. 

Scivil werd in 2019 opgericht met financiering van de Vlaamse overheid om wetenschappers, burgers, beleidsinstellingen en organisaties te verenigen, ondersteunen en informeren over burgerwetenschap in Vlaanderen. Scivil wil de citizen science community in Vlaanderen verder uitbouwen en burgerwetenschapsprojecten ondersteunen.